«Қурван һейт» – уйгур элинин эң башкы диний майрамдарынын бири, курмандык майрамы катары белгилүү. Эртең менен эр-азаматтар таң намазына чейин ооз ачпай, такбир айтып (Алланын даңкын айтып) жөө намазга жөнөшөт. Намаздан кийин бири-бирин майрамы менен куттуктап, андан соң бейиттерге барышып, каза болгон туугандарын эстеп куран окушат.
Майрамдын эң негизги жөрөлгөсү – курмандык чалуу. Салт боюнча союлган малдын эти үчкө бөлүнөт: бир бөлүгү үй-бүлөдө калат, экинчиси тууганурук жана коңшу-колоңго таркатылат, үчүнчүсү муктаждыгы бар үй-бүлөлөргө берилет. Бул иш-аракет менен кайрымдуулукка, боорукерликке жана коом алдындагы жоопкерчиликке басым жасалат.
Аймак
Кыргызстандын уйгур коомдоштугу жашаган бардык аймактарында. Айрыкча Бишкек шаарында жана анын айланасында, Чүй облусунун Ысык-Ата жана Аламүдүн райондорунда; Ош облусунун Кара-Суу районунда; Ысык-Көл облусунун Каракол шаарында, ошондой эле Баткен жана Жалал-Абад облустарынын айрым жерлеринде кездешет
Абалы
Жандуу, кеңири кездешет
Коомдоштук
- Кыргызстандын бардык аймактарында жашаган уйгур коомдоштугу
- Салттуу билим ээлери
- Уйгур коомдоштугунун диний жана маданий ишмерлери
Коргоо иштери
- Күнүмдүк турмушта улуу муундан жаш муунга тарбия берүү ирээтинде жана тажрыйба бөлүшүү жолу менен сакталып келет.
- 1989-жылы негизделген «Иттипак» коомдук бирикмеси уйгур маданий мурасын сактоо боюнча жигердүү иш жүргүзүп келет. Маданий мурастар боюнча маалымат жана тиешелүү иш-чаралар ошол эле аталыштагы гезитте маал-маалы менен жарыкка чыгып турат.
Адабият/Шилтеме
- Асанканов, А. Кыргызстандагы уйгурлар. – Бишкек, 2014.
- Зульпикар, М. Уйгурлардын каада-салты. – Алматы: Мир, 2010.
- Абдуллаев, С. Н. Уйгур элинин «Кесип – Бакыт» биномунун лингвомаданий түшүнүктөрү // Түндүк-Чыгыш гуманитардык кабарчысы. – 2017. – № 1(18). – Б. 113–117.