/ Уйгур элинин бейзаттык маданий мурасы / Салттуу тамак-аш
Чөшүрә / Чөшүрө

«Чөшүрә» – сырткы көрүнүшү чүчпарага окшош болгону менен, жасоо ыкмасы жана берилишинде өзгөчөлүктөрү бар уйгур элинин салттуу тамагы.

Бул даамдын негизги сыры – камырды туура даярдоодо. Камыр «эс алууга» коюлуп, жумшак жана ийкемдүү болгон соң, кичинекей тоголокторго бөлүнөт. Ар бир тоголок жазы болуп жайылтылып, кайрадан оролуп, төрт бурчтукка (5 смдей) кесилет да, ошол калыбынан чүчпара түйүлөт.

Ичине салынуучу фарш майдаланган эттен, ич майдан, майда тууралган пияздан, кара жана кызыл калемпирден даярдалат. Бул татымалдар ич майга жыпар жыт берет. Чөшүрөнүн өзгөчөлүгү – аны бышыруучу шорпосу. Сөөктүү эт кайнатылып, андан чыккан майлуу сорпо бөлүнүп алынып, ага түйүлгөн чөшүрөлөр салынып, жай отто бышырылат. Бул ыкма камырды бекем, ич майын ширелүү бойдон калтырат.

Дасторкого тартуунун алдында даярдалган даамга куйрук май, майдалап тууралган кургатылган помидор, пияз жана кинза кошулат. Ошондо чөшүрөнүн шорпосу жыпар жыт таткан өзгөчө даам берет. Чөшүрө өтө тоюмдуу, дене жылытуучу тамак болуп эсептелет. Өзгөчө кышкы суукта дасторкондо көп кездешет.

Аймак

Кыргызстандын уйгур коомдоштугу жашаган бардык аймактарында. Айрыкча Бишкек шаарында жана анын айланасында, Чүй облусунун Ысык-Ата жана Аламүдүн райондорунда; Ош облусунун Кара-Суу районунда; Ысык-Көл облусунун Каракол шаарында, ошондой эле Баткен жана Жалал-Абад облустарынын айрым жерлеринде кездешет

Абалы

Жандуу, кеңири кездешет

Коомдоштук

  • Кыргызстандын бардык аймактарында жашаган уйгур коомдоштугу
  • Салттуу билим ээлери
  • Жеке ашпозчулар жана салтуу уйгур ашкана сүйүүчүлөрү
  • Уйнур коомдоштугунун маданий жана өнөрчүлөр бирикмелери

Коргоо иштери

  • Күнүмдүк турмушта улуу муундан жаш муунга тарбия берүү ирээтинде жана тажрыйба бөлүшүү жолу менен сакталып келет.
  • 1989-жылы негизделген «Иттипак» коомдук бирикмеси уйгур маданий мурасын сактоо боюнча жигердүү иш жүргүзүп келет. Маданий мурастар боюнча маалымат жана тиешелүү иш-чаралар ошол эле аталыштагы гезитте маал-маалы менен жарыкка чыгып турат.

Адабият/Шилтеме

  • Ушуров Р. Уйгур элинин 1000 түркүн даамы. – Алматы: Мир, 2011.