«Че мян, мян пяр, мян гәда, җянмян» – кесилген кесмелер. Чоюлган кесмеден тышкары дунгандардын салттуу ашканасында бычак менен кесилген кесме да («че мян») колдонулат. Ал кичинекей бөлүкчө же узун жана ичке болуп кесилет. Узун кесме адатта көп кишиге даярдалып берилчү «тонҗянмян» – «содалуу кесме сорпосуна» колдонулат. Бул узун кесме узак өмүр тилегин билдирчү белги.
«Мян пяр» – эл ичинде «манпар» деп белгилүү. Анын мааниси – «камырдын майда бөлүкчөлөрү». Бул кесме ар кандай жол менен даярдалат: камырды жайып туруп төрт бурчтап кесүү, же жука жайылган камырды майда бөлүп-бөлүп кайнап жаткан сууга салуу. Бышкан камырга лагмандыкындай жашылча жана эт кошулган сорпо берилиши мүмкүн. «Мян пяр» айрым учурда шорпо-аш болуп да берилет.
«Мян гәда» – «камырчалар» деген маанини билдирет. Камырды майда кесип же үзүп, кайнап жаткан сууга салат. Ал даяр болгондон кийин жашылча кошулган чыкка, же гарнир катары кошумча тамакка колдонулат.
Аймак
Чүй облусунун Искра, Кеңбулун, Хун Чи, Дмитриевка айылдары, Токмок шаары, ошондой эле Александровка жана Милянфан айылдарында; Ысык-Көл облусунун Ырдык айылында; Каракол жана Бишкек шаарында жашаган дунгандарда кездешет.
Абалы
Жандуу, кеңири кездешет
Коомдоштук
- Чүй жана Ысык-Көл аймактарында жашаган дунган коомдоштуктары
- Салттуу билим ээлери
- Кесипкөй ашпозчулар жана салттуу даам сүйүүчүлөрү
Коргоо иштери
- Маданий мурас катары изилдөө, сактоо жана өнүктүрүү боюнча атайын демилгелер жана иш-чаралар чанда аткарылганы менен салттуу дунган ашканасы боюнчадаам-тамактарды даярдоо китептери чыккан.
- Күнүмдүк турмушта улуу муундан жаш муунга тарбия берүү ирээтинде жана тажрыйба бөлүшүү жолу менен сакталып келет.
Адабият/Шилтеме
- Юсурова З. Г. Дунгандардын тамак-ашынын рецепттери. – Бишкек, 2016.
- Юсуров Х. Ю., Юсурова З. Г. Дунгандардын ашканасы. – Фрунзе: Кыргызстан, 1988.