Табият мезгилдери тууралуу билим

/ Дунган (хуэйзў/хуэйцзу) элинин бейзаттык маданий мурасы / Салттуу билимдер жана тажрыйбалар

Дунгандардын табият жөнүндөгү салттуу билимдери жылды табигый өзгөрүүлөргө жараша мезгилдерге бөлүү билимин камтыйт:

«Ли чун» – жаздын башталышы (Бирдин айы)
«Чун фын» – жазгы күн-түн теңелүү күнү (Жалган куран айынын 20-21-и, Нооруз)
«Ли щя» – жайдын башталышы (Бугу)
«Щя жэ» – жайкы күндүн узарышы (Кулжа айынын 21-22-си)
«Ли чү» – күздүн башталышы (Баш оона)
«Чү фын» – күзгү күн-түн теңелүү күнү (Аяк оона айынын 22-24-ү)
«Ли дун» – кыштын башталышы (Жетинин айы)
«Дун жы» – кышкы күндүн кыскарышы (Бештин айынын 21-22-и)
«Да хан» – чилде.

Бирок азыркы учурда дунган элинин дээрлик көбү бул мезгилдерди айкындай алышпайт. Булардын ичинен көбүрөөк белгилүү болгон мезгилдер – «Ли чун, Чун фын жана Ли чү».

Аймак

Чүй облусунун Искра, Кеңбулун, Хун Чи, Дмитриевка айылдары, Токмок шаары, ошондой эле Александровка жана Милянфан айылдарында; Ысык-Көл облусунун Ырдык айылында; Каракол жана Бишкек шаарында жашаган дунгандарда кездешет.

Абалы

Сейрек кездешет

Коомдоштук

Чүй жана Ысык-Көл аймактарында жашаган дунган коомдоштуктары
Салттуу билим ээлери
Салттуу дарыгерлер
Улуу муундун өкүлдөрү

Коргоо иштери

Маданий мурас катары изилдөө, сактоо жана өнүктүрүү боюнча атайын демилгелер жана иш-чаралары аткарылбайт.
Күнүмдүк турмушта улуу муундан жаш муунга тарбия берүү ирээтинде жана тажрыйба бөлүшүү жолу менен сакталып келет.

Адабият/Шилтеме

Талаа изилдөө материалдары